DE HOUTSNIP (Scolopax rusticola) Door: Jeu Smeets

Voorbede

Hoewel ik een ontelbaar aantal uren in de bossen in de omgeving van Venlo heb doorgebracht, heb ik bij mijn weten slechts één keer een houtsnip in levende lijve mogen aanschouwen. Dat komt, denk ik, omdat ik vrijwel altijd de paden bewandel en slechts bij uitzondering, als ik iets waarneem, verder het bos in ga. Het is niet mijn bedoeling om vogels en dieren, die zich beschut wanen tussen bomen en struikgewas te verstoren. Soms maak ik wel eens gebruik van een hoogzit, waarvan ik een sleutel heb gekregen van een bevriend lid van de W.B.E. ( wild beheers eenheid) Venlo, om bepaalde dingen waar te nemen en eventueel te fotograferen. De houtsnip is een lid van de brede familie van de “Scolopacidae” waartoe nog een aantal andere snippen, maar ook diverse strandlopersoorten behoren. De houtsnip met een grootte van ± 34 cm, en een gedrongen bouw is ongeveer duifgroot. De lange snavel en relatief korte pootjes geven hem een zeer speciaal uiterlijk. Met de zeer hoog liggende ogen hebben ze een gezichtsveld van 360°. Ze bewonen alle soorten bos met enige ondergroei. In de oudere bossen vallen ze helemaal niet op door hun aangepaste kleuren. De houtsnip heeft een enorm verspreidingsgebied van geheel Europa, behalve het meest zuidelijke, noordwaarts tot tegen de poolcirkel, oostwaarts tot ver in Siberië en tot diep in het verre Azië.

Camouflage

Media-aandacht staat de houtsnip helemaal niet aan. Deze vogels leiden namelijk een schuw en teruggetrokken leven. Daarom zijn ze ook bijzonder goed gecamoufleerd (kijk maar naar de foto’s). Wanneer je door de bossen loopt merk je hem bijna niet op. Alleen als je heel dicht bij komt zal hij net voor je voeten opschieten en met een snelle zigzagvlucht er vandoor gaan en na een beperkte afstand weer landen en vertrouwend op zijn schutkleuren de dekking weer opzoeken.

Altijd op zijn hoede

Overdag zal je zijn kikkerachtige zang niet horen. Buiten het broedseizoen verricht de houtsnip zijn activiteiten 's avonds en 's nachts. Zelfs dan is hij altijd op zijn hoede. Zijn ogen zitten relatief hoog aan de zijkanten van zijn hoofd waardoor hij een gezichtsveld van 360 graden heeft. Hij heeft een naderende vijand zelfs nog in de gaten wanneer hij met zijn snavel in de grond naar wormen graaft. Konijnen en kikkers hebben een vergelijkbaar gezichtsveld. Ter vergelijking: een mens heeft een gezichtsveld van 180 graden omdat hij door de positie van zijn ogen alleen recht vooruit kan kijken.

Beschermd

 Ondanks zo veel voorzichtigheid is het aantal houtsnippen sinds de jaren 70 met 30 procent achteruit gegaan. Dit kwam onder meer door zijn populariteit bij jagers. Sinds 2002 is echter het afschieten van houtsnippen in Nederland officieel verboden.

Voortplanting

 Het broedseizoen begint al in maart. De houtsnip doet niet aan paarvorming. De man maakt luidruchtige baltsvluchten en bij ontmoeting wordt de hen bevrucht en gaat pa weer vertrekken voor een volgende ontmoeting. De hen maakt een klein kuiltje in de, liefst enigszins vochtige grond, wat bekleed wordt met wat grasjes. Hierin worden gemiddeld vier eieren gelegd die in ± 22 dagen worden uitgebroed. De jongen zijn nestvlieders en direct in staat om de oudervogel gewoon te volgen bij het voedsel zoeken. Het is alleen de moedervogel die zich met de opvoeding van de jongen bezig houdt. Als de jongen na vijf weken zelfstandig zijn begint de hen aan een tweede legsel. Daar blijft het dan bij. Binnen het territorium van de man broeden meestal meerdere hennen. Overigens zijn voor ons mensen man en vrouw snip niet van elkaar te onderscheiden, de kleuren zijn het hele jaar door identiek. Hoewel een laaglandvogel komen ze ook voor in laag gebergte tot ± 800 meter hoogte.

Voedsel

 De voeding van deze vogels is zeer veelzijdig, hoewel het grootste deel van hun menu uit regenwormen bestaat, nuttigen ze alle andere wormensoorten, rupsen, slakken, insecten en hun larven, spinnen, kevers, oorwurmen en duizendpoten. Bepaalde zaden laten ze ook niet liggen al vormen die maar een gering deel van hun voedselpakket.

In gevangenschap

 Houtsnippen moeten worden ondergebracht in grote, enigszins beschutte volières, voorzien van vochtige grasvlakte, een stuk zand, wat laag struikgewas en pollen met hoog opschietend gras, voor de dekking. Tevens moet een vlakke waterpartij aanwezig zijn. De vogels zijn schemering- en nachtactief, maar in een beschutte omgeving gaan ze ook overdag op voedsel uit. Wat man en vrouw is kan men alleen achterhalen door het sexen via DNA materiaal. In een ruime volière kan een koppel probleemloos met elkaar gehouden worden. Als voedsel kunnen pellets voor steltlopers verstrekt worden, maar ook een goed universeelvoer, aan gevuld met gemalen runderhart, meelwormen, pinky’s en buffalo’s doen goede dienst. De houtsnip moet geringd worden met een ring voor beschermde soorten van 7.0 mm.