DE  FRAMBOOS  (Rubus IdaeusPRIVATE )                   Uit: “Wilde Planten” tekst en foto: Jo van Rooij

Evenals de braam heeft de framboos twee soorten stengels. Die van het eerste jaar zijn steriel, ze groeien in het tweede jaar uit de bloeiende vruchtdragende takken en sterven vervol­gens af, zodat de struik steeds vernieuwd wordt. De framboos is minder sterk gestekeld dan de braam. Uit de ondergronds kruipende wortelstok komen overhangende stengels omhoog die aan de onderzijde met zachte stekels zijn bezet. De kruidach­tige stengels zijn dus vaak gebogen met drie- tot zeventallige bladeren. Deze zijn aan de onderkant witviltig. De bovenzijde is donkerder. De blaadjes zijn eivormig, de bloemen zijn wit of roze en ontwikkelen zich tot rode braamachtige vruchten, die - als ze rijp zijn - van de spil loslaten, dit in tegenstelling tot die van de braam. Tegenwoordig zijn er verschillende gekweekte rassen. De vruchtkleur hiervan varieert van helderrood tot wit. Al in de middeleeuwen werden er frambozen gekweekt, dus onze voorvaderen in de prehistorie wisten deze vruchten al te waarderen. Ze vormden niet alleen een heerlijk dessert, maar ze werkten ook afkoelend en laxerend. Om geneesmid­delen voor kinderen een lekkere smaak te geven worden ze in de farmacie aangewend. Ook in vele dranken worden frambozen verwerkt, zoals in wijn, siroop en likeur. Thee van frambozen­bladeren is een oud huismiddeltje, dat zeer goed werkt bij versterking van het tandvlees, bij bloedreiniging, maag- en darmklachten, tegen bloedarmoede, bleekzucht, koorts, kolieken, menstruatiestoornissen en huiduitslag. Een thee maakt u als volgt: 20% frambozenbladeren (rubus idaeüs), 10% aardbeienbladeren (folia fragariae), 5% braambesbladeren (folia rub fruticosus) en 2% lievevrouwebedstro. Van dit mengsel neemt u twee flinke theelepels voor 1/4 liter thee of 2 eetlepels voor een pot thee voor 6 personen. Het kruidenmeng­sel opschenken met kokend water en 5 min. laten trekken. Dan zeven. Voor een lekkerder smaak kunt u een snuifje tijm toevoegen, enkele fijn gemaakte jeneverbessen en een theelepel melissebladeren of rozenbottels. Er ontstaat in elk geval een zeer lekkere thee die gezoet kan worden met honing of suiker. Zelfs wat citroen of melk kan er aan toegevoegd worden.

De standplaats

De framboos komt verspreid voor in het gehele gematigde (dus noordelijk) deel van Europa tot op een hoogte van 2.200 mtr. boven zeeniveau. In Nederland en België is het een vrij algemene struikachtige plant van kapvlakten, in bossen en langs bosran­den. Ook langs sloten onder loofhoutbegroeiïng, vooral op voedselrijke leemgronden. 

De hoogte

De verticale stengels komen uit de wortelstok en hebben dunne stekels, vaak zijn ze witachtig gerijpt en bereiken ze een hoogte van 90 à 190 cm. De struik kan wel 70 jaar oud worden, dus als u ergens een frambozenstruik ziet kunt u elk jaar daar opnieuw vruchten van plukken. 

De bloeitijd

De framboos bloeit met witte weinig opvallende bloemen in een tros bijeen, gesteeld met vijf kleine opgerichte kroonbladeren, met talrijke meeldraden en stampers. De vrucht is diep roze, eivormig en opgebouwd uit talrijke steenvruchtjes, licht behaard en hij is gemakkelijk van de gemeenschappelijke bodem los te maken. 

Wat te voeren?

Van frambozen kan men de jonge bladeren en toppen als groen­voer geven. Ook vooral de vruchten. Vanaf juli tot in de herfst rijpen de vruchten en kunnen ze volop geplukt worden. 

Werkzame bestanddelen

De framboos is een artsenijplant die zijn gezonde werking dankt aan de grote hoeveelheid looistof en dat is hier zowel als bij de braam de gewichtigste stof, daarnaast ook vitamine C, flavonine, slijmstoffen en suiker. De vruchten bevatten naast aromastof­fen verfrissende vruchtzuren, vitamines van de B-groepen, pro-vitamine A, veel mineralen (vooral kalium, ijzer en magnesi­um). De diverse vruchten bevatten 84% water, 4.5% sacharose, 22% pectine en 0,261 % aroma-achtige vetzuurresten. De medici­nale werking is aansterkend, afkoelend, bloedzuiverend, eetlust opwekkend, laxerend, menstruatie bevorderend, samen­trekkend, urineafdrijvend en het vult vitamine C aan. 

Welke vogels eten deze zaden?

In de natuur eten de Vlaamse gaai, de merel en de lijster deze vruchten. In onze volière worden de jonge bladeren door onze vogels gegeten als groenvoer. Maar in de lente een paar keer gedurende enkele dagen een lekkere verse frambozenthee, wordt door hen erg goed opgenomen en is erg gezond, maar de vruchten vooral worden door alle vogels, grote en kleine parkieten, graag gegeten en voor onze lorries is het een buitenkansje. Ze zijn er zonder uitzondering allemaal dol op.